کتاب خلاصه الحکمه عقیلی خراسانی

کتاب خلاصه الحکمه عقیلی خراسانی شیرازی و تصحیح استاد اسماعیل ناظم در دو بخش، طب نظری و طب عملی و سومین کتاب از دایره المعارف مجمع الجوامع است که بعد از مخزن الادویه به درخواست استادش میرمحمدعلی حسینی نگاشته شد. شروع تألیف کتاب به تصریح نویسنده سال ۱۱۹۵ ق بوده است.

دیگر آثار مهم و در دسترس حکیم سید محمد حسین خان عقیلی علوی خراسانی شیرازی عبارتند از:

• مخزن الادویه
• قرابادین کبیر
• معالجات

مقاله اول  کتاب خلاصه الحکمه عقیلی خراسانی مشتمل بر چهار رکن است. در این مقاله، مؤلف به بیان امور نظری و تئوری می‌پردازد.

• رکن نخست این مقاله مشتمل بر یک مفتاح و هفت فصل،
• رکن دوم مشتمل بر یازده فصل،
• رکن سوم متضمن چهار فصل،
• رکن چهارم دربرگیرنده پنج باب است.

مقاله دوم  کتاب خلاصه الحکمه به بیان امور عملی می‌پردازد. این مقاله مشتمل بر دو فن است:

• فن اول در ضمن شانزده فصل به بیان اموری درباره حفظ صحت اختصاص دارد
• فن دوم، معالجات و دستور العمل‌هایی کلی ذکر شده است. این فن شامل سه فصل است.

کتاب خلاصه الحکمه عقیلی خراسانی شامل:

تعریف علم طب، اخلاق طبیب، اخلاق مریض

• طب نظری:
• امور طبیعیه:

ارکان،مزاج،اخلاط،اعضا،ارواح،قوا،افعال

تشریح اعضا:

اعضای مفرده:

• استخوان،
• غضروف،
• اعصاب،
• اوتار،
• رباط،
• عضلات،
• عروق،
• غشا،
• لحم(گوشت)،
• شحم(پِی)،
• جلد(پوست)،
• شعر(مو)،
• ظفر(ناخن)

اعضای مرکبه:

• دماغ،
• چشم،
• گوش،
• زبان،
• قلب،
• ریه،
• پرده
• سینه،
• معده،
• روده ها،
• کبد،
• مراره(صفرا،)
• طحال(سپرز)،
• کلیه،
• مثانه،
• انثیان،
• قضیب،
• رحم

و…

iraniantebcom@