تحقیق و تنظیم :دکتر مرضیه بیگم سیاهپوش (پزشک متخصص طب سنتی ایرانی)
تغییرات ایمنی در عفونت کرونایی
بر اساس تحقیقات دانشمندان، درعفونت کووید ۱۹ تعداد لنفوسیت‌ها ( نوع از گلبول های سفید) کاهش یافته، برخی فاکتورهای التهابی در بدن افزایش می یابند .این فکتورها باعث ایجاد اشکال شدید بیماری و درگیری شدید ریه می شوند (طوفان سیتوکینی)
شرح کوتاه علمی تغییرات ایمنی در عفونت کرونایی:
iL6, iL8, iL1β. و TNFα. از مهمترین فاکتورهایی هستند که در طوفان سیتوکینی ایجاد شده در عفونت کووید ۱۹ افزایش می یابند .iL1 و TNFα. در ساخت هیالوران (که باعث تولید ماده ژله ای درون ریه در انواع شدید بیمار کووید می شود)، مؤثرند.
تغییرات ایمنی در روزه داری
•نتایج مطالعات گوناگون، گاه متفاوت است .آنچه د ر نتایج اکثر مطالعات آمده است این است که روزه داری باعث افزایش ایمنی بدن می شود.
بیشتر بخوانید:
مشکلات گوارشی حین روزه داری از دیدگاه طب سنتی ایرانی
شرح کوتاه علمی تغییرات ایمنی در روزه داری:
• کاهش قابل توجه iL1β. ، کاهش قابل توجه TNFα. ، کاهش خفیف تا قابل توجه iL6 ، کاهش CRP ، افزایش لنفوسیت هنگام روزه داری در پژوهشهای گوناگون ثبت شده است. البته پس از اتمام ماه رمضان تغییرات ایمنی به سطح قبلی خود باز می گردند.
•روزه داری اثرات دیگری نیز بر فاکتورها بیوشیمیایی خون دارد. برای مثال، باعث کاهش چربی خون، کاهش اسیداوریک، افزایش آدیپونکتین و افزایش بیان ژن سیرتوئین ۱(عاملی برای مهار التهاب) می شود.
• برخی مطالعات نیز وجود دارند که طبق نتایج آنها، روزه داری بر ایمنی نه اثر مثبت دارد نه اثر منفی.
اثرات روزه داری بر ایمنی در شرایط پاندمی عفونت کرونا
ابعاد گوناگونی از عفونت کووید هنوز ناشناخته است. مطالعات موجود دو عامل التهابی iL1 و TNFα را در ایجاد التهاب بسیار مؤثر می دانند. ولی این‌که کدام عامل التهابی واقعا در شدت یافتن بیماری مؤثرتر است، مشخص نیست. بحث تله نوتروفیلی نیز در تخریب بافتی و ایجاد لخته‌های کوچک (میکروترومبوز ) در کووید مطرح است .
روزه داری سیستم ایمنی را تقویت کرده ، عواملی را که باعث التهاب می‌شوند کاهش می‌دهد . مهم ترین عواملی که در اکثر مطالعات با روزه داری کاهش یافته اند دو فاکتور iL1 و TNFα بوده است .نتایج مطالعات گوناگون به ما می گوید که روزه داری بر سیستم ایمنی، یا بی اثر است، یا باعث افزایش ایمنی بدن (از درجه ی خفیف تا قابل ملاحظه) می شود.
نتیجه گیری
•بر اساس تئوری‌های موجود، روزه داری باعث کاهش همان عوامل التهابی می شود که در عفونت کووید دلیل ایجاد فرم شدید بیماری هستند .به عبارتی می‌توان از تئوری‌ها موجود نتیجه گرفت که روزه داری ایمنی بدن را در برابر کووید کم نمی‌کند و شاید افزایش هم بدهد.
• از سویی باید توجه داشت که هم عفونت کووید، هم روزه داری، از جنبه های گوناگونی بر بدن اثر می‌گذارند و تنها دارای جنبه ایمنی نیستند . بنابراین، برای اخذ نتیجه قطعی بایستی تمام یا بسیاری از مسائل برای هردو قضیه روشن شود که نیاز به مطالعات بیشتر دارد.
منابع:
•Betsy J. Barnes, et al. Targeting potential drivers of COVID-19: Neutrophil extracellular traps. J. Exp. Med. 2020 ; 217(6). https://doi.org/10.1084/jem.20200652
•Huseyinh et al. THE IMPACT OF RAMAZAN I’TIKAF ON IMMUNE SYSTEM. Malaysian Journal of Public Health Medicine 2017;17 (3): 104-108
•AdawiM, et al. Ramadan Fasting Exerts ImmunomodulatoryEffects: Insights from a Systematic Review. Frontiers in Immunology. www.frontiersin.org. doi: 10.3389/fimmu.2017.01144
•Khalil I.A. et al. Effect of Ramadan Fasting on the levels of IL-1. , IL-2, IL-6 and IL-8 Cytokines. DJPS. 2010; 6(4):308-313
•AlmeneessierAS, et al. The effects of diurnal intermittent fasting on proinflammatorycytokine levels while controlling for sleep/wake pattern, meal composition and energy expenditure. PLoSONE. 2019;14(12)
•SiadatZ, et al. Fasting. Evaluation of the Effects of Ramadan Fasting on Lymphocyte subpopulations in a Two-year Follow-up. Health. 2014; 2(1):31-36.
•Mo’ezAl-Islam” E. et al. Intermittent fasting during Ramadan attenuates proinflammatorycytokines and immune cells in healthy subjects. N U T R I T I O N R E S E A R C H 3 2 ( 2 0 1 2 ) 9 4 7 –۹ ۵ ۵٫ http://dx.doi.org/10.1016/j.nutres.2012.06.021
•Haji MolahoseiniM, et al. The Impact of Ramadan Fasting on SIRT1 mRNA Expression in Peripheral Blood Mononuclear Cells. Res MolMed, 2016;4(4):54
•MushtaqR, et al. The role of inflammatory markers following Ramadan Fasting. Pak J Med Sci. 2019;35(1):77-81. doi: https://doi.org/10.12669/pjms.35.1.95
•Mo’ezAl-Islam E, et al. Impact of diurnal intermittent fasting during Ramadan on inflammatory and oxidative stress markers in healthy people: Systematic review and metaanalysis. Journal of Nutrition & Intermediary Metabolism. 2019; 15: 18–۲۶
•Mohammadzade F, et al. Effect of Prolonged Intermittent Fasting in Ramadan on Biochemical and Inflammatory Parameters of Healthy Men. JCBR. Spring 2017; 1(1):38-46
•Ong EZ, et al. A dynamic immune response shapes COVID-19 progression. Cell press. DOI: 10.1016/j.chom.2020.03.021
•Mehta P, et al. COVID-19: consider cytokine storm syndromes and immunosuppression. March 13, 2020. https://doi.org/10.1016/S0140-6736 (20)30628-0
•Shi Y, et al. COVID-19 infection: the perspectives on immune responses. Cell Death & Differentiation. https://doi.org/10.1038/s41418-020-0530-3
•Rouhani MH, et al. Is Ramadan fasting related to health outcomes? A review on the related evidence? J Res Med Sci. 2014;19:987-92.
•IsmahanisaIsmail W, et al. Effect of Ramadan Fasting on Serum Lipid Profile among Healthy Students in UiTM. International Conference on Biological, Chemical and Environmental Sciences (BCES-2014) June 14-15, 2014 Penang (Malaysia)
•Trepanowski JF, et al. The impact of religious fasting on human health. Nutrition Journal 2010, 9:57. http://www.nutritionj.com/content/9/1/57